Skýrslutaka hjá lögreglu

Þessi leiðarvísir er fyrir einstaklinga eldri en 18 ára.

• Leiðarvísir fyrir 15-17 ára.
• Leiðarvísir fyrir 14 ára og yngri.

Undirbúningur

Réttargæslumaðurinn þinn undirbýr þig fyrir skýrslutökuna og á hverju þú mátt eiga von. Það er líka mælt með því að hafa réttargæslumanninn með í skýrslutökunni sjálfri. Ef þú átt eftir að finna réttargæslumann geturðu fengið lista yfir lögmenn hjá lögreglu eða þolendamiðstöðvum.

Staðsetning

Skýrslutakan fer fram í viðtalsherbergi á lögreglustöð.

Meira um skýrslutökuna:

• Viðtalið er tekið upp, bæði hljóð og mynd.
• Í herberginu eru þú, rannsakandi hjá lögreglunni og réttargæslumaðurinn þinn. Ef þú þarft túlk er hann líka viðstaddur.
• Ef þú áttar þig seinna á að ekki hafi allt komið fram í skýrslutökunni geturðu haft samband við rannsakanda eða réttargæslumanninn þinn og beðið um að bæta við upplýsingum við skýrsluna. Rannsakandi gæti þá kallað þig aftur inn til skýrslutöku svo að viðbótarupplýsingarnar séu líka til á upptöku.
• Skýrslutaka þarf ekki sjálfkrafa að þýða að þú leggir fram kæru. Þú getur ákveðið að lokinni skýrslutöku hvort þú viljir að málið sé tekið áfram eða ekki. Skýrslutaka endar því oft á því að brotaþoli er spurður beint út hvort hann vilji kæra svo að þetta sé skýrt.
• Eftir skýrslutökuna getur þú fengið aðstoð sálfræðings. Sú aðstoð býðst þér ókeypis.

Hér fyrir neðan er fjallað um skýrslutöku á tveimur lögreglustöðvum. Verklagið er alltaf eins, en aðstaðan er mismunandi milli lögreglustöðva.

Gott að vita

• Áður en þú og réttargæslumaðurinn þinn farið í skýrslutöku fer réttargæslumaðurinn yfir með þér hvernig skýrslutakan gengur fyrir sig og hvað þarf að hafa með.
• Það getur hjálpað að hafa sagt upphátt frá atburðinum áður en þú mætir í skýrslutökuna. Þetta getur hjálpað þér við segja skýrt frá og auðveldað ferlið. Þú getur gert þetta upp á þitt eindæmi, með einhverjum sem þú treystir eða með réttargæslumanni.
• Þú mátt hafa með þér punkta, glósubók til að skrifa í eða tilbúinn texta.
• Þú mátt biðja um annan rannsakanda til að taka skýrslu ef þú treystir þér ekki til að ræða málið við þann rannsakanda sem tekur á móti þér.
• Ekki fela áfengisneyslu eða notkun vímuefna. Það hefur ekki áhrif á stöðu þína en getur aðstoðað við rannsókn málsins.
• Eftir skýrslutöku máttu búast við að vera úrvinda svo það er ekki ráðlagt að fara aftur til vinnu eða að sinna erindum í beinu framhaldi.
• Það er um að gera að gefa sem besta lýsingu á brotinu og ekki hika við að nota rétt orð yfir hlutina, til dæmis yfir líkamshluta. Rannsakendur eru mjög vanir því að heyra allt sem viðkemur þessari tegund brota.

Óvænt atriði

Það er ýmislegt sem gæti komið þér á óvart í skýrslutökunni. Hér eru dæmi:

• Skýrslutakan getur virkað kuldaleg. Ástæðan er að þau sem rannsaka málið verða að vera hlutlaus. Þeirra markmið er samt sem áður að fá sem mestar upplýsingar um hvað gerðist þannig að reyndu eftir fremsta megni að láta það ekki trufla þig of mikið.
• Rannsakandinn þarf að spyrja margra óþægilegra spurninga. Til dæmis um mjög persónulega og viðkvæma reynslu, klæðaburð þinn og ástand þitt. Þetta er ekki fordæming heldur eru þessar upplýsingar nauðsynlegar fyrir rannsókn málsins. Til dæmis gætu upplýsingar um klæðaburð verið notaðar til að finna þig á upptökum öryggismyndavéla svo hægt sé að rekja ferðir þínar í kringum atburðinn.
• Rannsakandinn sem tekur viðtalið er ekki í lögreglubúningi heldur í sínum eigin fötum.

Þegar skýrslutakan er búin

Aðstoð sálfræðings fyrir þolendur

Ef þú vilt getur þú fengið sálfræðiþjónustu. Sálfræðingur sem Áfallateymi Landspítalans útvegar hringir þá í þig. Sálfræðingurinn hefur sérhæft sig í úrvinnslu kynferðisofbeldis. Þú þarft ekki að borga fyrir viðtöl hjá sálfræðingi Áfallateymis.

Símtal

Lögreglan sendir tilvísun til Landspítalans eftir skýrslutökuna. Áður en vika er liðin frá skýrslutökunni færð þú símtal frá sálfræðingnum. Sálfræðingurinn spyr þig um hvernig þér gangi að takast á við atburðinn og afleiðingar hans. Svo býður hann þér að koma í viðtal ef þú vilt.

Viðtal

Í fyrsta viðtalinu veitir sálfræðingurinn fræðslu um eðlileg viðbrögð við áföllum. Þið ræðið hjálplegar leiðir til að takast á við afleiðingar áfallsins sem þú hefur orðið fyrir. Til þess að geta metið líðan þína enn betur biður sálfræðingurinn þig um að fylla út spurningalista.

Hversu löng er meðferðin?

Að vinna úr afleiðingum kynferðisofbeldis tekur mislangan tíma. Fyrir suma er nóg að fá fræðslu og sálrænan stuðning fyrst eftir atburðinn. Aðrir þurfa formlega meðferð við afleiðingum ofbeldisins sem tekur þá lengri tíma. Þjónustan er ávallt miðuð að þörfum hvers og eins. Vinsamlega athugið að hjá Áfallateyminu er bara unnið með ofbeldið en ekki annan vanda sem þú ert að takast á við.

Þagnarskylda

Samkvæmt lögum og siðareglum eru sálfræðingar bundnir trúnaði og þagnarskyldu. Það þýðir að hann má ekki veita öðrum aðila upplýsingar um þig nema með skriflegu leyfi þínu.

Ef þú afþakkaðir en vilt núna þiggja þjónustu

Hafir þú afþakkað tilvísun til Áfallateymis að skýrslutöku lokinni en snýst svo hugur á næstunni er þér velkomið að hafa samband í netfangið neydarmottaka@landspitali.is og óska eftir þjónustu.

Aðstoð sálfræðings fyrir gerendur

Þeir sem hafa verið sakaðir um að hafa framið kynferðisbrot og verið kallaðir í skýrslutöku hjá lögreglu geta líka fengið aðstoð. Það eru sálfræðingar hjá Taktu skrefið sem sjá um þá aðstoð. Það þarf ekki að greiða fyrir fyrsta viðtal. Ef þörf er á fleiri viðtölum kostar hvert þeirra 3.000 kr.

Ef þú afþakkaðir en vilt núna þiggja þjónustu

Ef tilvísun til Taktu skrefið var afþökkuð eftir skýrslutökuna er samt velkomið að hafa samband með tölvupósti á taktuskrefid@taktuskrefid.is og óska eftir þjónustu.

Þagnarskylda

Samkvæmt lögum og siðareglum eru sálfræðingar bundnir trúnaði og þagnarskyldu.

Aftur í skýrslutöku

Á meðan á rannsókn stendur gæti lögregla kallað þig inn í aðra skýrslutöku til að varpa ljósi á eitthvað sem komið hefur upp í rannsókninni eða biðja þig um einhver gögn. Þá hefur lögreglan samband við þinn réttargæslumann sem aðstoðar þig að svara.

Nokkurra mánaða bið

Nú rannsakar lögreglan málið. Rannsókn lögreglu getur tekið um hálft ár. Það er lítið sem þú getur gert annað en að huga vel að þinni uppbyggingu eftir áfallið.