Málið rannsakað

Hvernig er rannsakað?

Lögreglan safnar saman öllum gögnum sem hægt er að ná í. Markmiðið er að hafa nógu mikið af gögnum til að geta farið með málið fyrir héraðsdóm.

Til þess er meðal annars:

• Gerandinn kallaður í viðtal hjá lögreglunni sem heitir skýrslutaka.
• Vitni kölluð til skýrslutöku.
• Það sem þú sagðir um málið borið saman við það sem gerandinn segir og vitni.
• Skoðaðar upptökur úr eftirlitsmyndavélum.

Gögnum er safnað með leyfi frá foreldrum þínum (eða forsjáraðilum), til dæmis:

• Upplýsingar úr símanum þínum.
• Samskipti þín á samfélagsmiðlum.
• Vottorð frá læknum, sálfræðingum og öðrum sérfræðingum.

Hvar er málið rannsakað?

Lögreglan svæðinu þar sem brotið átti sér stað rannsakar málið. Stundum fær hún aðstoð frá lögreglu af stærri svæðum.

Brotið er flokkað

Fyrst er brotið flokkað samkvæmt skilgreiningum í lögunum. Það getur stundum hljómað öðruvísi en þú býst við því lögin nota oft önnur orð en fólk er vant að nota yfir kynferðisofbeldi.

Mikilvæg gögn um gerandann

Ef þú getur sagt um leið hver braut á þér reynir lögreglan að ná manneskjunni strax. Þannig er hægt að fá mikilvæg gögn. Ef brotið er gamalt er metið hvaða gögn er hægt að ná í, til dæmis af staðnum þar sem brotið var framið.

Ef gerandi er búsettur erlendis

Það er hægt að rannsaka kynferðisbrot þótt gerandinn sé bara tímabundið á Íslandi, til dæmis ef hann er ferðamaður.

Þú ættir ekki að láta það stoppa þig í að segja frá ef eitthvað hefur gerst. Best er að segja lögreglunni frá sem fyrst, svo hægt sé að finna þann sem braut á þér. Ef hann er farinn úr landi getur íslenska lögreglan oft unnið með lögreglunni í heimalandi hans til að leita að honum.

Þegar rannsóknin er búin

Fullrannsakað mál

Deild innan lögreglunnar sem heitir ákærusvið tekur ákvörðun um hvað skal gera við málið. Ef ákærusvið lögreglunnar metur að það sé ekki hægt að rannsaka málið meira, fer það til héraðssaksóknara. Þá er talað um að málið sé fullrannsakað. Það er þó ekki víst að þitt mál fari frá lögreglunni til héraðssaksóknara.

Rannsókn hætt

Það getur verið erfitt að sanna mál fyrir dómi. Til þess þarf mikið af upplýsingum og gögnum. Ákærusvið lögreglunnar metur stundum að það sé ekki hægt að sanna málið nógu vel fyrir dómi. Þá er málið ekki sent til héraðssaksóknara. Þá er venjulega ekki gert meira í málinu þínu í réttarkerfinu.

• Þetta þýðir ekki að reynsla þín sé ekki sönn og að ofbeldið hafi ekki átt sér stað. Þetta þýðir bara að ekki voru næg gögn til að fara lengra með málið.
• Það er hægt að kæra ákvörðun um að hætta rannsókninni til ríkissaksóknara. Réttargæslumaðurinn þinn aðstoðar við það ferli.

Beiðni um að rannsókn verði hafin á ný

Það er erfitt að byrja aftur þegar mál er fullrannsakað. Til þess þurfa nýjar upplýsingar að koma fram sem voru ekki til þegar rannsókn var hætt. Síðan þarf að biðja um rannsóknin verði tekin upp aftur. Lögreglan metur út frá gögnunum hvort hún byrjar aftur rannsókn eða ekki.

Rannsókn hætt að ósk þolanda

Foreldrar þínir eða forsjáraðilar geta beðið um að rannsókninni sé hætt. Þá þarf að fara til lögreglunnar ásamt réttargæslumanni og útskýra ástæðuna. Ef rannsókn er hætt er mögulegt að halda henni áfram síðar ef fleiri gögn koma fram.

Aðgangur að gögnum

Á meðan málið er í rannsókn eiga foreldrar þínir (eða forsjáraðilar) rétt á að fá upplýsingar um málið og aðgang að gögnum. Réttargæslumaðurinn þinn biður um þessi gögn fyrir ykkur. Gerandi má gera það sama en verjandi hans óskar eftir gögnum fyrir hann. Það má samt ekki gefa aðgang að gögnum ef það gæti skemmt rannsókn málsins.

• Það má ekki skoða gögn sem geyma viðkvæmar upplýsingar varðandi einhvern annan en þann sem vill sjá gögnin – nema með ákveðnum skilyrðum.
• Lögreglan og starfsfólk dómskerfisins mega fá aðgang að gögnunum til að nota í starfinu sínu á meðan málið er í rannsókn.
• Ef rannsókn málsins er hætt átt þú rétt á öllum gögnum þess.

Upplýsingagjöf

Tilkynningar frá ákærusviði lögreglunnar berast foreldrum eða forsjáraðilum þínum og réttargæslumanninum með bréfi á Ísland.is. Þetta eru tilkynningar um hvort málið hafi verið sent áfram, aftur til rannsóknar eða rannsóknin felld niður.

Tímalengd

Rannsóknin getur tekið 4 til 6 mánuði. Það þarf líka að skoða málið á ákærusviði lögreglunnar, saman tekur þetta ferli innan lögreglunnar um 1 ár.

Lengd rannsóknar getur verið mjög mismunandi en tíminn segir ekkert til um hversu mikið lögreglan leggur sig fram við að rannsaka, frekar um hversu flókið málið er.