Eftir dóminn

Þegar dómur hefur fallið, hvort sem það var með sekt eða sýknu, geta alls konar tilfinningar komið upp.

Manneskja krýpur við glugga og vökvar plöntu. Úti er bjartur dagur.

Sakfelling

Ef gerandi er dæmdur sekur er hann sakfelldur. Dómari ákveður hversu lengi einstaklingurinn á að afplána. Lengd afplánunarinnar getur farið eftir ýmsum hlutum, meðal annars aldri, fyrri brotum og hversu líklegt sé að hann brjóti af sér aftur.

Afplánun gerenda

  • Afplánunartími fyrir ofbeldi í nánu sambandi er misjafn en það fer eftir alvarleika brotsins.
  • Fæstir afplána dóm að fullu.
  • Dæmdur gerandi getur verið frjáls þar til afplánun hefst ef hann hefur ekki verið úrskurðaður í gæsluvarðhald. Það getur tekið tíma þar til hann fær pláss í fangelsi.

Þrepaskipt afplánun

Æskileg afplánun fer í gegnum fimm stig. Fyrsta stig er lokað fangelsi eins og Hólmsheiði eða Litla-Hraun. Annað stig er opið fangelsi eins og Kvíabryggja eða Sogn. Þriðja stig er áfangaheimili eins og Vernd. Fjórða stig er ökklaband. Fimmta stig er reynslulausn. Eftir það er afplánun lokið.

Þegar einhver er dæmdur í fangelsi þýðir það ekki endilega að hann sé innilokaður í fangelsi allan tímann. Með góðri hegðun og þátttöku í meðferðum getur fangi fengið að afplána refsinguna með vægari öryggisreglum.

Þegar líður á afplánun gæti fangi fengið dagsleyfi úr fangelsinu, verið fluttur í opið fangelsi sem er ekki girt af, dvalið á áfangaheimili eða fengið ökklaband í rafrænu eftirliti.

Ef hinn dæmdi brýtur reglur á þeim stað sem hann er á er hægt að senda hann aftur í lokað fangelsi.

Af hverju þessi þrepaskipting?

Stefna Fangelsismálastofnunar er sú að refsingin felist í dómnum sjálfum, en tilgangur afplánunar er að endurhæfa einstaklinga og draga úr líkum á frekari brotum. Mikilvægt sé að hjálpa fólki að komast aftur út í samfélagið í stað þess að útskúfa því.

Stefnan byggir meðal annars á þeirri reynslu að það sé mjög erfitt að veita manneskju endurhæfingu í lokuðu fangelsi.

Lesa meira um afplánun.

Áreiti frá geranda

Gerandi má ekki hafa samband við þig

Fangelsismálastofnun getur bannað geranda að hafa samband við brotaþola, til dæmis þegar hann fer í dagsleyfi, fer á áfangaheimili, fær ökklaband eða er veitt reynslulausn.

Ef gerandi áreitir þig eða sýnir af sér aðra skaðlega hegðun

Ef hinn sakfelldi brýtur gegn þessum skilyrðum getur hann misst þessi úrræði, til dæmis verið sendur af áfangaheimili og aftur í fangelsi, misst heimild til að afplána með ökklaband og fleira.

Í vissum tilvikum er hægt að halda ástæðunni leyndri fyrir gerandanum en meginreglan er sú að hann á rétt á að vita af hverju ákvörðun um rafrænt eftirlit er afturkölluð eða hann sendur af Vernd, svo dæmi séu tekin.

Hvar er gerandinn?

Þú getur haft samband við Fangelsismálastofnun til að fá upplýsingar um afplánun þess sem braut á þér. Fyrir suma þolendur er gott að vita hvar gerandinn er staddur í afplánuninni, til dæmis hvort það sé hætta á að rekast á hann úti í samfélaginu. Aðrir vilja ekki hugsa um þetta og það er líka alveg í lagi.

Sýknudómur

Ef gerandi er sýknaður (ekki dæmdur sekur fyrir brotið) þýðir það ekki að dómarinn trúi þér ekki. Það þýðir bara að ekki var hægt að sanna án nokkurs vafa að brotið hafi átt sér stað.

Leiðir til að auka öryggi þitt

Öryggisúrræði

Lögreglan getur bannað geranda að hafa samband við þig, nálgast þig eða vísað honum af heimili ykkar. Einnig er hægt að fá flöggun á símanúmer eða neyðarhnapp til að tryggja skjót viðbrögð lögreglu ef hætta steðjar að.

Öryggi þitt á netinu

Passaðu upp á öryggi þitt með því að tryggja að tækin þín séu ekki viljandi eða óviljandi að deila persónulegum upplýsingum sem þú vilt ekki að fari lengra.

Hvað tekur við núna?

Þó að máli þínu sé lokið í réttarkerfinu munt þú að öllum líkindum þurfa að eiga við afleiðingar þess í einhvern tíma. Kynntu þér úrræðin sem eru í boði.

Að höfða einkamál gegn geranda

Þegar málið hefur farið formlega leið í gegnum réttarkerfið átt þú rétt á að höfða einkamál gegn geranda til að fá miskabætur eða skaðabætur. Þolendur heimilisofbeldis geta sótt um að fá gjafsókn í slíkum málum, það þýðir að þú þarft ekki að borga lögfræðikostnað.

  • Það er gjafsóknarnefnd sem tekur ákvörðun um hvort þú hljótir gjafsókn.
  • Það er skilyrði að málið hafi verið rannsakað af lögreglu.

Lesa um gjafsókn á Ísland.is